Photo: Iess3 دقیقه خواندن
گرمشدن بحث وحدت یا جدایی فارسی و دری، به نظر من که از دیرباز این دغدغه را داشتهام، امری است لازم و خوشایند، اما در عین حال ما باید نگران یک خطر باشیم و آن ایجاد دوقطبی و جدال میان طرفداران نام «فارسی» و طرفداران نام «دری» است.
دوستان عزیز، ما همه همزبان هستیم و در یک جبهه هستیم و در برابر فارسیستیزان ایستادهایم. هدف همهی ما باید این باشد که مانع زورگویی دیگران در مورد سرنوشت زبان خود شویم و اختیار این را داشته باشیم که نام دلخواه را برای این زبان اختیار کنیم و ناچار نباشیم که از یکی از این نامها دست بکشیم.
این هردو نام، برای این زبان عزیز است و محترم است و بزرگان ادب فارسی از هردو استفاده کردهاند. ما به این میبالیم که ناصرخسرو، شاعری که از حوزه جغرافیایی افغانستان برخاسته است، گاهی از این نام استفاده میکند، گاهی از آن دیگری.
در کشور ما، گروهی بر اساس سیاستهای قومی، ما را از یکی از این نامها یعنی فارسی محروم ساختهاند، در حالی که چند دهه پیش در همین کشور، همهی آن را فارسی مینامیدند و حتی همین اکنون هم بسیاری چنین مینامند.
آنچه ما باید با آن در ستیز باشیم، نه نام فارسی یا دری، بلکه این اجبار حاکمیتی برای محرومساختن ما از یکی از این نامهاست.
حالا ممکن است کسانی ترجیح دهند که این زبان را فارسی بگویند، کسان ترجیح دهند که دری بگویند یا فارسی دری بگویند. من خودم شخصا پیشنهاد میکنم که ما دوباره نام فارسی را در کشورمان زنده کنیم و این به معنی قرض گرفتن نام از دیگران نیست، بلکه زنده ساختن نامی است که در کشور خود ما رایج بوده است. این دادخواهی در برابر همه کسانی است که ما را از این نام محروم ساختهاند. ولی در عین حال اگر کسی نام این زبان را دری بنامد هم مشکلی ندارم.
این حرف تازهای نیست. من بیست سال پیش در کتاب «همزبانی و بیزبانی» مفصل در این مورد صحبت کردهام. مزیتهای هردو نام را گفتهام و در نهایت به این نتیجه رسیدهام که ما با نام فارسی بهتر میتوانیم هویت زبانی و فرهنگی و مفاخر ادب خود را حفظ کنیم. این نتیجهای است که من رسیدهام ولی به کسی که عقیده دارد باید نام این زبان را دری بگوییم هم احترام قائلم. چیزی که اینجا مهم است این است که اینها یک زبان است و ما حق داریم هر دو نام را به کار بریم. ما نباید هدف اصلی این پایداری و این دادخواهی زبانی را گم کنیم و درگیر حاشیه و جدال بین همدیگر شویم.